Łowicz

Zabytki Łowicza

Bazylika Katedralna p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja

katedra_w_owiczuNazywana także „Mazowieckim Wawelem”, stanowi miejsce spoczynki 12 arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski, którzy już od 1136 r. często rezydowali w Łowiczu, który był ich własnością. W czasach bezkrólewia (od 1572 r.) kościół pełnił tymczasową funkcję najważniejszej świątyni Rzeczypospolitej. Przy świątyni znajduje się pięć kaplic prymasowskich: Lipskiego, Komorowskiego, Uchańskiego, Wężyka, Tarnowskiego.

W miejscu bazyliki stał niegdyś drewniany kościół, ufundowany w 1100 r. przez Władysława Hermana. Nowa świątynia została zbudowana w stylu gotyckim, jednak w 1625 r. decyzją prymasa Henryka Firleja przebudowaną w stylu barokowym. Umieszczone zostały wówczas ofiarowane przez papieża Urbana VIII relikwie św. Wiktorii, które są przechowywane w złotym relikwiarzu autorstwa Jana Szeflera. Od 1719 r. czczony jest także obraz Matki Boskiej Łowickiej, przedstawionej w typie Matki Boskiej Śnieżnej (Salus Populi Romani), autorstwa Adama Swacha. Bazylika uległa poważnym zniszczeniom w trakcie II Wojny Światowej, w czasie bitwy nad Bzurą. Restaurowano ją po wojnie, podniesiona do rangi katedry w 1992 r. przez bullę papieża Jana Pawła II, a później, w 1999 r., podczas VII. Podróży Apostolskiej do Polski, uhonorowana tytułem bazyliki mniejszej.

Kościół księży Pijarów p.w. NMP i św. Wojciecha

Kościół rektorski (O. Pijarzy), p. w. Matki Bożej Łaskawej i św. Wojciecha Zbudowany na przełomie XVII i XVIII w. w stylu barokowym, w formie bazyliki, zbudowany na planie prostokąta, z licznymi ołtarzami i rzeźbami. Szczególną uwagę przykuwają nowe organy w stylu rokoko. Zakon ojców Pijarów przybył do Łowicza z Węgier w 1668 r. i prowadził kolegium.

Ruiny zamku arcybiskupów

ruiny-zamku-arcybiskupw-w-owiczuZbudowany w 1355 r. z fundacji arcybiskupa Jarosława Bogorii. Był wielokrotnie rozbudowywany i przebudowywany. Rezydencja prymasów I Rzeczypospolitej, w pałacu gościło wielu znanych gości, m.in. królowie: Kazimierz Wielki, Zygmunt August, Zygmunt III Waza, Jan Kazimierz, Jan III Sobieski, urzędnicy papiescy: nuncjusze Lipomano, Commendone i legat Possevino, a także znani artyści i malarze. Częściowo zniszczony w trakcie „potopu”, w 1822 r, został zdewastowany przez Prusaków. Rozebrano go, a część materiałów wykorzystano w budowie zespołu architektonicznego gen. Klickiego i pawilonach parku H. Radziwiłłowej w Arkadii.

 

Kościół p.w. św. Ducha oraz św. Katarzyny i św. Mateusza

Ufundowany w 14o4 r., późnogotycki, jednonawowy, trójbocznie zamknięty, z fasadą barokową, z fundacji arcybp. Mikołaja Kurowskiego. Początkowo służył jako podmiejski kościół przyszpitalny. Wszystkie ołtarze są polichromowane i złocone. Znajdujący się od strony południowej wmurowany renesansowy nagrobek kobiety należy prawdopodobnie do Barbary z Sarnowskich Kranickiej. Kościół ten jest najstarszym murowanym kościołem  w Łowiczu.

 

Kościół św. Leonarda i św. Małgorzaty

koci-w-leonarda-i-w-magorzatyPierwotny, drewniany budynek kościoła spłonął w 1635 r, odbudowany z fundacji A. K. Cebrowskiego. Przyjmuje się jednak, że istnieje on już od XII w. Jest to późnorenesansowa budowla, obecnie kościół akademicki. W 1780 r. założono tu pierwszy w Polsce cmentarz poza murami kościoła. Obok kościoła istniał także szpital, który pełnił funkcję przytułku, domu starców i Instytut św. Leonarda, który sprawował opiekę nad biednymi chłopami, tzw. Bartoszkami. W 1831 r. kościół zamieniono na magazyn wojskowy przez Rosjan.

 

Kościół i klasztor Sióstr Bernardynek

koci-i-klasztor-sistr-bernardynekNajstarszy w Polsce zakon żeński. Zarówno kościół jak i klasztor zbudowano w latach 1648 – 1650 z fundacji Marcina Sadowskiego. Budynek zaprojektował i wybudował Tomasz Poncino. Wewnątrz znajdują się ołtarze z XVII i XVIII w. oraz ambona wczesnobarokowa z połowy XVII w. Wszystkie ołtarze są drewniane, polichromowane i złocone. Klasztor jest objęty klauzurą.

Kościół Mariawitów p.w. Przenajświętszego Sakramentu

koci-mariawicki-w-owiczuWzniesiony w 1910 r. Jest przykładem budowli neogotyckiej. Zbudowany na planie krzyża łacińskiego, murowany, zwieńczony dwiema małymi wieżyczkami. Wyposażenie kościoła jest bardzo skromne, a nabożeństwa odbywają się dwa razy w miesiącu.

Brama Prymasowska

brama-prymasowska-fot-j-sawickiWybudowana w połowie XVII w., najprawdopodobniej przez Tomasza Poncino. W zwieńczeniu bramy znajduje się herb Jastrzębiec. Godne uwagi są także pusty kartusz pod krzyżem w tympanonie i boczne pilastry z ornamentem cekinowym.

Budynek pobernardyński

budynek-pobernardyskiNajpierw, około 1468 r. drewniane zabudowanie, potem przebudowane na murowane około oku 1580. Najstarszą częścią zabudowań klasztornych jest wschodnie skrzydło (z końca XVI w.). Znajdywało się w nim wiele nagrobków, m.in. księżnej Katarzyny Zbaraskiej, Wawrzyńca Kaweckiego oraz rodziny Walewskich z Walewic, niestety jednak wszystkie zostały zniszczone przez Prusaków w 1805 r., budynek przekształcono w koszary, a około 1836 r. kościół zaadaptowano na cerkiew. Gruntowny remont przeprowadzono dopiero po odzyskaniu niepodległości w 1925 r. W budynku ulokowano Państwowe Seminarium Nauczycielskie, a obecnie Kolegium Języków Obcych i Kolegium Nauczycielskie.

Budynek podominikański

budynek-podominikaskiZbudowany na początku XV w. Wielokrotnie zmieniał właścicieli i przeznaczenie. W roku 1812 urządzono w nim składy wojskowe, w latach 1818 – 1829 przebudowany na koszary wojsk polskich, aby przejść w ręce Moskali, którzy w prezbiterium kościoła na parterze urządzili salę balową, a na piętrze cerkiew. W 1863 r. mieściła się w nim szkoła junkierska, a na początku I wojny światowej budynki zostały przejęte przez Niemców. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. stacjonował w nich 10 Pułk Piechoty, aby w 1939 r. wyruszyć do Wielkopolski. Po II wojnie światowej, w 1947 r., została tu ulokowana szkoła średnia, obecnie Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1, im. 10 Pułku Piechoty. Obok budynku znajduje się pomnik Józefa Piłsudskiego.

Dawna dziekania

dawna-dziekaniaObecnie służy jako rezydencja Biskupa Łowickiego. Budynek ufundowany przez dziekana łowickiego W. Krajewskiego. Pod koniec XVIII w. siedziba biskupa sufragana. Obok znajduje się dawna Kuria Wikariuszy, zbudowana około 1730 r.. Na dziedzińcu – figura św. Jana Nepomucena.

Gmach pomisjonarski – obecne muzeum

gmachpomisjonarskimuzeum_Budowę seminarium duchownego z fundacji arcybiskupa Michała Radziejowskiego rozpoczęto w roku 1689 dla sprowadzonego do Łowicza zgromadzenia świeckich księży (misjonarzy). Prowadzono w nim działalność misyjną i kształcono duchownych. Obecnie odgrywa ważną rolę w chronię i upowszechnianiu dziedzictwa kulturowego regionu i kraju. Dla odwiedzających muzeum dostępne są dwie stałe ekspozycje: sztuka baroku w Polsce, prezentacja obiektów sztuki sakralnej i świeckiej XVII i XVIII w., dzieje Łowicza i regionu m.in. kolekcja portretów trumiennych, pamiątki z powstań narodowych, militaria XIV – XX w., sztuka ludowa Księżaków Łowickich – prezentacja tkanin i strojów ludowych, wycinanek i innej plastyki dekoracyjnej, a także wiele innych. Muzeum posiada także bibliotekę gromadzącą publikacje dotyczące historii miasta i regionu – obecnie około 6 tys. woluminów.

 

Ratusz

1024px-ratusz_w_owiczuWzniesiony w stylu klasycystycznym w latach 1825 – 1828 według projektu Bonifacego Witkowskiego. Wmurowano w nim dwie tablice – ku czci mieszkańców Łowicza pomordowanych przez Niemców w latach 1939 – 1945 oraz 13 Polaków rozstrzelanych na dziedzińcu Ratusza w 1939 r. Jest uważany za jeden z najciekawszych przykładów architektury klasycystycznej. Obok łowickiej katedry i budynku muzeum stanowi najbardziej rozpoznawalny budynek w mieście.

 

Stary Rynek

Nazywany do 1917 r. Rynkiem Tadeusza Kościuszki. Otoczony wieloma zabytkowymi kamienicami, przez wiele lat pełnił funkcje handlowe. Już w średniowieczu odbywały się na nim jarmarki i cotygodniowe targi. Na rynku znajdują się dwa pomniki: Synom Ziemi Łowickiej z 1927 roku i Papieża Jana Pawła II, odsłonięty w 2000 roku. W części północnej tzw. Brama Prymasowska z poł. XVII w.

 

Kamienice na Starym Rynku

Najstarsze z kamieniczek pochodzą z końca XVI w. (trzy z nich – są nazywane kanoniami). Pierwotnie posiadały attyki, jednak wielokrotne przebudowy pozbawiły je dawnego, renesansowego wyglądu.W części południowej Rynku znajduje się renesansowa kamienica Cebrowskich, z krużgankami od strony podwórza.

 

Nowy Rynek

nowy-rynek-rynek-jana-kiliskiegoLokowany w 1405 r. przez arcybiskupa Mikołaja Kurowskiego. Jest jednym z trzech zachowanych w Europie rynków, które w pierwotnej formie były trójkątne. Pełnił funkcję targowiska miejskiego. W 2007 r. otrzymał prestiżową nagrodę Towarzystwa Urbanistów Polskich w kategorii „Zrewitalizowana przestrzeń publiczna”