AT

Aneta Kapelusz

Spirytysta ze skierniewickiej willi

Murowany dworek, zwany dawniej willą dr Rybickiego istnieje do dnia dzisiejszego przy ul. Piłsudskiego 1. Gdy dr Stanisław Rybicki, po śmierci żony Józefy w 1911 roku wyjechał do Warszawy, willę odsprzedał warszawiakowi – dr Ksaweremu Watraszewskiemu. A doktor Ksawery Watraszewski to postać nietuzinkowa. Franciszek Ksawery Watraszewski (1859-1929) pochodził z zamożnej rodziny ziemiańskiej herbu Habdank. Z wykształcenia był lekarzem dermatologiem, „wybitnym znawcą kiły” – jak go opisywano, wieloletnim lekarzem naczelnym szpitala św. Łazarza w Warszawie. Mimo, że dr Watraszewski był przystojnym i wykształconym mężczyzną, mającym powodzenie wśród dam, pozostał w stanie wolnym, oddany swojej pracy lekarskiej i zamiłowaniom spirytystycznym.

Badanie zjawisk paranormalnych, czyli po prostu „wywoływanie duchów”, było największą pasją dr Watraszewskiego. Pod pseudonimem Franciszek Habnank napisał na ten temat kilka książek, m.in.: „Z zaświatów – rewelacje medialne, ich istota i znaczenie”, „Z tajemnych dziedzin ducha”, „Karta z zamkniętej księgi bytu”. Były one traktowane bardzo poważnie, bowiem od końca XIX wieku do dwudziestolecia międzywojennego wywoływanie duchów odbywało się prawie w każdym eleganckim salonie i dyskusje o zjawiskach nadprzyrodzonych należały do dobrego tonu w towarzystwie.

Dr Watraszewski podczas seansów współpracował z dwiema paniami: Czernigiewicz i Jadwigą Domańską. Panie te były uznanymi medium, przez które przemawiały głosy zmarłych. Dr Watraszewski skrzętnie te rewelacje notował. Podobno Jadwiga Domańska będąc w transie władała językami: greckim i staroegipskim. Stoliki unosiły się, pukały nogami, a z ust mediów wydobywała się biała substancja – ektoplazma, z której tworzyła się postać. Nic dziwnego, że gdy dr Watraszewski na to wszystko się napatrzył zapragnął zaznać spokoju w Skierniewicach. Piękna, spokojna willa dr Rybickiego, nad wolno płynącą rzeką, w malowniczej okolicy była idealna na letni relaks dla spirytysty. Ale czy naprawdę była taka spokojna? Co prawda, w 1911 roku w Skierniewicach nie było już innego spirytysty – Władysława Stanisława Reymonta. Tak, tak, nasz noblista, zanim został uznanym pisarzem robił karierę medium. Miał też zdolności bilokacyjne. Świadkowie twierdzili, że bywał w kilku miejscach w tym samym czasie.

Należy tu wspomnieć, że dr Ksawery Watraszewski był prezesem Stowarzyszenia Filistrów Konwentu Polonia w Warszawie. Należał też do paryskiego Towarzystwa Metapsychicznego, którego był korespondentem w Polsce, i do masonerii okultystycznej. Dr Ksawery Watraszewski był takim „kolorowym ptakiem” w swojej rodzinie. Jego rodzice to poważni dziedzice majątku, brat – racjonalny właściciel cukrowni, żona brata – religijna filantropka. Wszyscy oni spoczęli we wspólnej mogile na warszawskich Powązkach.

A zaprzyjaźnione duchy doktora Watraszewskiego może wciąż przechadzają się po skierniewickiej willi nad rzeką Łupią?