Chleb w polskiej kulturze ludowej

Patryk Pawlaczyk
Asystent w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie

 

Chleb w polskiej kulturze ludowej.
Rys antropologiczny
Ukryte sensy chleba …

Sam proces wypieku chleba był czynnością tajemniczą, obwarowaną wieloma magicznymi zabiegami i przesądami. Narzędzia wykorzystywane w obróbce ciasta, takie jak dzieża czy piec, posiadały znaczenie symboliczne i były istotnymi akcesoriami w trakcie obrzędów, szczególnie tych, które dla tradycyjnie widzącego świat człowieka otwierały perspektywę kosmiczną, jaką jest nieustanne odradzanie się życia.

Do dziś chleb w polskiej kulturze posiada żywe właściwości symboliczne.  Smak „dobrego chleba” jest często przyjemnym wspomnieniem beztroskiego dzieciństwa. Rozmyślania i rozmowy o kondycji chleba i pogorszeniu się jego jakości, odsłaniają nostalgię za utraconym czasem bezpieczeństwa, mitycznego ładu, dostatku. W końcu moda na powrót do tradycyjnych receptur wypieku, wydaje się być próbą przywrócenia, przynajmniej części, jego utraconych właściwości.